Położony pośród licznych jezior i wspaniałej warmińskiej przyrody Olsztyn to miejsce idealne dla miłośników aktywnego wypoczynku, ale jednocześnie może zaoferować wiele atrakcji kulturalnych.
Przez Olsztyn przepływają 3 rzeki, a w jego granicach znajduje się aż 15 jezior. Ponad 20% powierzchni miasta zajmują lasy, a kolejne kilka procent zieleń miejska, głównie za sprawą licznych parków. Dzięki takim warunkom naturalnym w Olsztynie można rodzinnie spędzać czas na świeżym powietrzu, korzystając z wielu malowniczych miejsc do rekreacji. Poza tym Olsztyn od wieków stanowił ważny ośrodek kulturalny, czego dowodem liczne zabytki i muzea. Nie brakuje tu też atrakcji stworzonych specjalnie z myślą o najmłodszych.
Podobnie jak w przypadku wielu innych ośrodków turystycznych, zwiedzanie Olsztyna warto zacząć od Starego Miasta. Nie tylko dlatego, że można zobaczyć tu wartościowe zabytki, ale także dlatego, że w okolicach starówki znajduje się wiele ciekawych atrakcji i terenów rekreacyjnych. Przechodząc przez charakterystyczną Wysoką Bramę z XIV wieku, wchodzimy na główny trakt, przy którym stoją zabytkowe kamieniczki. Na Starym Mieście warto zwrócić uwagę na kilka kościołów (w tym XIV-wieczną konkatedrę św. Jakuba) oraz Stary Ratusz. Najciekawszym zabytkiem wydaje się być tutaj jednak gotycki Zamek Kapituły Warmińskiej z XIV wieku. Na zamku rezydował administrator dóbr kapituły, a przez kilka lat funkcję te pełnił tutaj Mikołaj Kopernik, o czym wciąż przypomina pomnik ustawiony przed wejściem na zamek. W zamku mieści się Muzeum Warmii i Mazur, urządzone w pomieszczeniach zajmowanych kiedyś przez Kopernika. Zobaczymy tu kolekcję dzieł sztuki, rzemiosła, zabytków piśmiennictwa czy numizmatów. Ciekawostką jest tablica doświadczalna z 1517 roku wykonana własnoręcznie przez astronoma. Można też wejść na zamkową wieżę i podziwiać panoramę Olsztyna z wysokości.
Zamek był kiedyś otoczony fosą, dzisiaj w jej miejscu działa Amfiteatr im. Czesława Niemena. W pięknej scenerii odbywają się tu liczne koncerty i pokazy, latem imprezy Olsztyńskiego Lata Artystycznego. Tuż obok rozpościera się Park Zamkowy – idealne miejsce na rodzinne spacery czy też odpoczynek w trakcie zwiedzania z dziećmi. Oprócz uroczych alejek z wieloma zakątkami i ławeczkami są tu też fontanny i wodospad. Parkiem możemy dojść do zabytkowych mostów kolejowych z końca XIX wieku w pobliżu rzeki Łyny. Dzięki nim przyjeżdżający pociągami do Olsztyna turyści od samego wjazdu mają okazję podziwiać piękny widok na miasto. Koło zamku rozpoczynają się też spływy kajakowe Łyną. Trasa jest łatwa, odpowiednia również dla dzieci, ma ok. 3 km, a przepłynięcie jej zajmuje mniej więcej 1,5 godziny. Kończy się w Lesie Miejskim, gdzie Łyna łączy się z Wadągiem.
Wodnych atrakcji w Olsztynie i okolicach jest zresztą znacznie więcej. Gwarantują to liczne jeziora, będące miejscami rekreacji. Najwięcej atrakcji znajduje się jednak wokół jeziora Ukiel, gdzie działa Centrum Sportowo-Rekreacyjne Ukiel. Oprócz plaży miejskiej i kąpielisk utworzono tu pomosty, place zabaw, boiska sportowe, zaplecze sanitarne i gastronomiczne. Jest tu też uwielbiany przez dzieci wodny plac zabaw, wypożyczalnia sprzętu wodnego, marina i hala sportowa. W Olsztynie funkcjonuje też nowoczesny aquapark Aquasfera z basenem olimpijskim oraz strefą rekreacyjną (zjeżdżalnie, sztuczna rzeka, brodzik dla dzieci z zabawkami). Dodatkowo, w Pluskach pod Olsztynem działa jeszcze kompleks Warmia Park, w którym zobaczyć można podwodne akwaria, a także skorzystać z wielu wodnych atrakcji i basenu solankowego. Miłośnicy aktywnego wypoczynku docenią na pewno też Park Rozrywki Aktywnej Bartbo pod Olsztynem, gdzie działa park linowy, tor do jazdy quadami, strzelnica, labirynt w kukurydzy, plac zabaw i wiele więcej.
W Olsztynie można także liczyć na wiele rozrywek rozwijających wyobraźnie dzieci. Wspaniałe edukacyjne widowiska można obejrzeć w tutejszym planetarium, a także w Olsztyńskim Teatrze Lalek. Ciekawe wystawy zobaczymy w skansenie w Olsztynku czy w Muzeum Nowoczesności w zrewitalizowanym Tartaku Raphaelsohnów. Bardzo blisko Olsztyna znajduje się też Muzeum Bitwy pod Grunwaldem dokumentujące dzieje największej bitwy średniowiecza. W okolicy warto odwiedzić też miejsca związane z wspaniałą przyrodą regionu – urzekające wspaniałym widokiem Lawendowe Pole w Nowym Kawkowie, mające charakter skansenu Muzeum Pszczelarstwa w Czerwonce i mini zoo Zwierzyniec Warmiński w Nikielkowie.
