Pielgrzymkowe biura podróży w tym roku miały naprawdę wiele ofert dla osób chcących wyjechać na 100-lecie Objawień Fatimskich. Ich koszt jest wysoki (ok. 3300 za osobę), program jest dość napięty i nie jest jednak dostosowany do rodzin z małymi dziećmi. To mówiło nam, że:

Jedźcie sami, w cenie 4w1, czyli za cenę jednej osoby z biurem pielgrzymkowym pojedziecie całą rodziną, będziecie niezależni i elastyczni. Niemożliwe? A jednak, stało się faktem! Byliśmy i dzielimy się doświadczeniem.

Do Fatimy polecieliśmy w połowie marca 2017 roku, w składzie mama, tata, córka lat 5, synek lat 3. Trwała wtedy piękna, ciepła wiosna, o jakiej w Polsce mogliśmy jeszcze tylko pomarzyć. Już kwitły magnolie i inne kwiaty, na które w Polsce trzeba czekać do maja. Całkowity koszt wyjazdu zamknął się w ok. 3500 zł z przejazdami, przelotami, noclegami, wyżywieniem, pamiątkami za rodzinę 2+2. Jak tego dokonać?

1. Jedź poza sezonem pielgrzymkowym. Sezon pielgrzymkowy w Fatimie trwa od 13 maja do 13 października, czyli w miesięcznicach kolejnych objawień. Wiadomo, ceny noclegów są wtedy niższe, a tłok mniejszy (lub tak jak w marcu- nie ma go wcale, dzięki czemu dzieciaki będą czuły się swobodnie i na pewno się nie zgubią, co uspokoi też zatroskany umysł rodziców). Naprawdę pozytywnie zaskoczyła nas ta cisza i niewielka ilość pielgrzymów w Sanktuarium.My rezerwowaliśmy hotel w opcji Bed & breakfest przez portal booking.com. Wybraliśmy opcję pokoju 3-osobowego w hotelu Ribeiro, więc trzylatek był gratis, a wielkie łóżka w pokoju złączyliśmy i… mieliśmy dużo miejsca. Za 3 noclegi zapłaciliśmy ok. 111 Euro. Ogólnie hotel mogę polecić, jest wygodnie położony i umiejscowiony jakieś 10 min spacerkiem od Sanktuarium, ale też uprzedzam - winda w nim jest bardzo ciasna i wózek, rodzic + jedno dziecko obok mieszczą się ledwo co. W przypadku wyjazdu z większym wózkiem lub z osobą niepełnosprawną - radzę to dobrze rozważyć.
2. Podobnie rzecz się ma z przelotami. Przed polską „majówką” jest taniej i tyle. Loty Gdańsk-Lizbona rezerwowaliśmy sobie sami, korzystając z wyszukiwarki azair.cz, zmieniając język na polski i walutę na złotówki:) Wybraliśmy Ryanair z przesiadką w Londynie, teraz są już w ofercie operatora loty bezpośrednie, które niewątpliwie skracają czas całej podróży.W przypadku lotów przesiadkowych warto pamiętać o długich i drobiazgowych kontrolach dokumentów i bagaży na lotniskach, zarówno przed wylotem, jak i po przylocie. Nie wybierajcie lotów „na styk”! Warto jednak rozważyć zarezerwowanie miejsca przy oknie i wspólne podziwianie świata z lotu ptaka (dodatkowa atrakcja!), a na pokład zabrać jakieś atrakcje dla dziecka typu nowa zabaweczka, książeczka, malowanka, przekąski i ciuchy na zmianę. Loty, przesiadki i przejazdy jednak potrwają większą część dnia.
3. Przejazdy w Polsce i Portugalii. Na lotnisko w Gdańsku dotarliśmy z Gdyni PKM (omijając tym samym np. opłaty parkingowe), PKM zatrzymuje się pod samymi drzwiami lotniska w Rębiechowie. W Lizbonie metrem ze stacji Aeroporto dojechaliśmy do przystanku San Sebastian (czerwona linia metra), przesiadając się do kolejki w kierunku Reboira (linia niebieska). Przy ZOO w Lizbonie poszliśmy na dworzec Rede Expressos (odpowiednik Polskiego Busa). Oczywiście można rozważyć wynajem samochodu, jednak na miejscu odległości są niewielkie i być może (tak jak w naszym przypadku) podróż komunikacją publiczną będzie lepszym (i tańszym) rozwiązaniem. Podróż autokarem Rede Expressos z Lizbony do Fatimy trwa ok. 1,5 godziny.
4.  Wyżywienie – może być wykupione w hotelach, można stołować się w restauracjach lub czymś podobnym do barów szybkiej obsługi. Koszty posiłków są zróżnicowane, zaczynają się od ok. 2 Euro (zupa) do ok. 10 Euro (i więcej) za dorsza bacalhau „specjalność zakładu” i portugalskie danie regionalne. Karty w restauracjach dość często przetłumaczone są na język polski.Zakupy spożywcze (napoje, przekąski, owoce) warto zrobić w Pingo Docce, czyli portugalskiej Biedronce, ceny ciut wyższe, ale akceptowalne dla Polaków.

5. Czy Fatima to miejsce dla dzieci?

   Wydaje mi się, że jak najbardziej tak (a w przypadku naszych dzieci zdecydowanie tak), zwłaszcza gdy dziecko jest wychowywane w wierze, przygotowuje się lub właśnie przyjęło Pierwszą Komunię (pielgrzymki komunijne są dobrą alternatywą dla drogich prezentów materialnych). Zresztą – Matka Boska objawiła się tam dzieciom, więc całą historię ukazań Maryi można opowiedzieć jako przygodę portugalskich dzieci, zabierając maluchy do miejsca, gdzie Franciszek, Hiacynta, Łucja spotkali Matkę Boską, Anioła, czy pokazując im ich domy czy miejsce, gdzie byli ochrzczeni. Szczególnie ciekawy dla dzieci jest domek s. Łucji, bo nadal jest tam zagroda z owieczkami. Przed domem Franciszka i Hiacynty jest oznaczone miejsce, gdzie było zrobione ich słynne zdjęcie. A gdy dzieciaki poznają już całą biografię portugalskich dzieci, można im pokazać ich groby w Bazylice. Warto mówić dzieciom, że świętość jest możliwa do osiągnięcia także przez dzieci i to właśnie małe dzieci dostały misję od Maryi, by mówić o Różańcu, pokucie i nawróceniu świata. Przecież pielgrzymka do Fatimy nie musi koncentrować się tylko na Mszy (niekoniecznie w jęz. polskim), Różańcu, ciszy i skupieniu, może być właśnie pretekstem do poznania małych świętych.Harmonogram Eucharystii wywieszony jest w gablotach w kilku miejscach na placu Sanktuarium. Wtedy można zobaczyć, o której jest Msza w jęz. polskim (lub w innym języku, którym się posługujemy). Nie zawsze wszystkie Msze są wypisane w oficjalnej rozpisce - warto więc porozmawiać z innymi rodakami na placu i zapytać, kiedy i gdzie można razem z nimi uczestniczyć we Mszy. W sezonie na Placu przed Bazyliką dość często są wieczorne (ze świecami) procesje różańcowe z Figurą Matki Boskiej. Wiem, że nasze dzieci byłyby taką procesją zachwycone, niestety w marcu były tylko raz w tygodniu i nie mogliśmy w niej uczestniczyć. Podczas naszego wyjazdu z trzylatkiem zdecydowaliśmy się wziąć ze sobą wózek - parasolkę. Synek choć ładnie chodzący, sporadycznie potrzebował z niego skorzystać. W zasadzie wszystkie miejsca (łącznie z Drogą Krzyżową poza centrum), które odwiedzaliśmy, były łatwo dostępne dla rodzin z dziećmi w wózku, więc nie należy się o przemieszczanie martwić.
6. W Fatimie są też miejsca wyjątkowo nastawione na działanie obrazem. Zachęcam do poznania Muzeum Objawień (Museu de Cera) czy Muzeum Biblijnego ( Museu Vida de Cristo). Figury z wosku robią wrażenie, a w zależności od tematu utrwalają albo wydarzenia fatimskie, albo historie zawarte w Piśmie Świętym. W obu jest dbałość o szczegóły, także o ukazanie emocji, czy to podczas życia Pana Jezusa na ziemi, czy losów pastuszków w Fatimie. Oba muzea serdecznie polecam. Przy wejściu dostępne są praktyczne przewodniki w wielu językach, w tym polskim, wstęp nie jest najdroższy (7,5-8 Euro dorośli, dzieci bodajże do 7 roku życia gratis).
7. Warto też zajść do Muzeum Sanktuarium Fatimskiego – Exposicao Fatima Luz e Paz (porównywalne ze Skarbcem na Jasnej Górze, aczkolwiek dużo większe) i tam podziwiać Korony Matki Bożej (przy okazji pokazać TĘ z kulą z zamachu na św. Jana Pawła II). Skarbiec spodoba się zwłaszcza dziewczynkom. Jest tam ogromna ilość pięknej biżuterii wotywnej i liczne suknie ślubne. Niestety nie można tam robić zdjęć, ale przynajmniej wstęp jest nieziemsko tani- 1 Euro. Znajduje się dokładnie naprzeciwko Kaplicy Objawień. Zanim rozpocznie się zwiedzanie ekspozycji, wyświetlany jest film historyczno-dokumentalny o Fatimie i Portugalii podczas I wojny światowej. W marcu oglądaliśmy go w wersji anglojęzycznej, ale wiem, że teraz jest już polskietłumaczenie.
8.  Pamiątki, które można wybrać, jak najbardziej są dostosowane do gustów dzieci. Różańce (także z materiału), kolorowe figurki, magnesiki… Myśmy np. postanowili kupić naszym dzieciom już teraz różańce komunijne. By miały dodatkową pamiątkę. Oczywiście zwykłe zabawki też się znajdą:) Polecam stragany:)

8. Przykładowa trasa:

Dzień 1 - Podróż, posiłek, zakupy zaopatrzeniowe.

Dzień 2 - śniadanie, poranna msza w Kaplicy Objawień, spokojne zwiedzanie Kaplicy Objawień i Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej, obiad, zwiedzanie Muzeów, indywidualna modlitwa w Kaplicy Objawień, kolacja, wieczorny różaniec.

Dzień 3 – poranna msza, droga krzyżowa w Fatimie, zwiedzanie gaju i miejsc objawień Maryi i Anioła, zwiedzanie domków pastuszków i kościoła parafialnego, Skarbca Fatimskiego.

Dzień 4 - podróż powrotna (w naszym przypadku- weekend u cioci w Lizbonie, ale to już temat na inną opowieść).

9. Niezbędny ekwipunek:

- loty wybraliśmy tylko z bagażem podręcznym, więc zestawy ubrań składałam tak, by wszystko do siebie pasowało. Odzież wkładałam do worków próżniowych - oszczędzają miejsce w walizce!, - kosmetyki w wersji mini (ciecze w buteleczkach turystycznych, a kremy… można zabrać próbki lub przełożyć do żółtych jajek niespodzianek), - wózek typu parasolka (dla trzylatka). Choć energii mu nie brakuje, przy dłuższych trasach czasem nóżki dziecka muszą odpocząć. Odpocznie też kręgosłup rodzica, bo przecież niektóre rzeczy można wieźć w wózku, a nie nosić w plecaku:) - dokumenty (dowód osobisty i ubezpieczenie zdrowotne EKUZ, wydrukowane rezerwacje lotnicze i wcześniejsze odprawy lotniskowe).

Zachęcam wszystkich do takich rodzinnych pielgrzymek. Naprawdę podróżowanie staje się nie tylko proste, ale i coraz tańsze.

Czytaj również: Madera z dzieckiem [opinia]